Pad Glavnog grada značio bi i nestanak države

Temom „Šestoaprilski zavjet slobode, otpora i herojstva opsjednutog Grada“, čiji uvodničar je Akademik Mirko Pejanović, obilježićemo ćemo kao Dan oslobođenja Sarajeva od fašizma iz 1945. godine, tako i kao dan opsade i razaranja Glavnog grada Republike BiH iz 1992. godine. Ne ulazeći u sve događaje koji prethodili pripremama, aktima nasilja i parainstitucionalnog djelovanja, i početka agresije na BiH u drugim dijelovima države, opsada Sarajeva 6. aprila 1992. godine jeste čin konačnog udara na legalne institucije Republike BiH i označava početak rata protiv Bosne i Hercegovine. Kao i u svim osvajačkim ratovima, pad Glavnog grada značio bi i nestanak države. Fokusirati se danas na opsadu Sarajeva predstavalja istovremeno i reafirmaciju žrtava i vrijednosti koje su činili i u koje su vjerovali i branioci u svim krajevima BiH.

Prvo, početak opsade i rata protiv BiH desio se 6. aprila, baš na dan kada su Zemlje članice Evropske zajednice priznale Bosnu i Hercegovinu kao nezavisnu državu. Čin priznanja nije slijedio i čin djelovanja na zaštiti slobodno iskazane volje građana na referendumu o nezavisnosti, koji je bio uslov priznanja nezavisnosti države od internacionalne zajednice. Pa čak ni nakon prijema Bosne i Hercegovine 22. maja 1992. godine u punopravno članstvo Ujedinjenih nacija.

Politika apissmenta, trulih ustupaka nasilnicima i stvarnim generatorima rata u BiH, Srbiji i Hrvatskoj, tretirale su legalne institucije države samo kao jednu od strana u sukobu. Slikoviti izraz i dokaz toga jesu svima poznati učesnici, strane potpisnice Dejtonskog mirovnog sporazuma. Tim činom je BiH pretvorena u vazalnu državu ograničenog suvereniteta prema ovim državama odgovornim za UZP-ove i genocid.

Drugo, otpor opsadi Glavnog grada i razaranju države pred nadmoćnim silama oružja JNA, Srbije i Hrvatske, i njihovim domaćim kolaboracionistima, pružili su slobodarske domovinske snage, istinska narodna volja za opstanak države i društva. Spontane grupe otpora i teritorijalna odbrana brzo su prerasle u organizovane vojne formacije. Embargo na izvoz oružja internacionalne zajednice prema ex-Jugoslaviji u efektu se odnosio samo na branioce BiH. Oslonac na raspoložive domaće snage i proizvodnji odbrambenih sredstava bile su jedini stvarni i efektni odbrambeni resurs. Još nije napravljen muzej ratne proizvodnje i opskrbe.

Otpor opsadi Glavnog grada i razaranju države nije bio samo oružani. On je bio izraz narodne volje na svim poljima: u ratnoj privredi, obrazovanju i nauci, kulturi i umjetnosti, medijima i samoniklim nevladinim organizacijama. 185000 potpisa Deklaracije za jedinstveno i nedjeljivo Sarajevo u opkoljenom gradu iz 1994. godine i 1.000.000 potpisa iz 56 zemalja svijeta svojevrstan su i autentičan zavjet najvišeg civilizacijskog ranga. Vrijednosti utkane u ovu slobodarsku Deklaraciju, nastalu u uslovima smrti i razaranja, jesu i dalje ideal i princip nade kojem se teži, i koji nije nikakav apstraktni ideal sam za sebe, već iskazana i djelatna narodna moć koja će se, u drugačijim historijskim i političkim okolnostima, konačno i ostvariti.

Treće, tzv. „obični građani“ bili oni muškarci ili žene, bili vojnici ili domaćice, radnici, profesori ili zanatlije, jesu istinski heroji slobodarskog otpora i odbrane domovine. Opsada Glavnog grada i rat u BiH trajao bi i duže, bez odvažnosti novinara iz čitavog svijeta, inicijativa intelektualaca u animiranju političke javnosti u vlastitim zemljama, kao i žrtvovanja humanitarnih radnika i običnih vojnika. Njihove doprinose moramo adekvatno cijeniti i konkretnim postupcima i vlasti i drugih organizacija.

Pogotovo danas, dok ruski model teritorijalnog proširenja država putem etničkog zaokruženja urušava Ukrajinu, model već viđen u posljednjih 30 godina prema BiH. Baš zbog toga naša solidarnost sa Ukrajinom mora biti pretočena u političko i organizovano predupređenje. Svaki čovjek mora prepoznavati političke manipulatore koji bi se odrekli prava na razvoj slobodne bosanske države, putem uspješnog ribarenja ljudskim dušama, a radi vlastitog komadića vlasti. Politika „držite lopova“ u teška vremena za razvoj države, samo su sebi svrha.

Adil Kulenović, 3. april 2022