Negiranje je posljednja faza genocida i priprema novog, izjava za medije prof. dr. Davida Pettigrewa

27.03.2016. KRUG 99- “Negiranje je posljednja faza genocida i priprema novog”

prof. dr. David Pettigrew, profesor filozofije na Southern CT State University, upravni odbor Yale University Genocide Studies programa

Genocidna ostavština Radovana Karadžića nastavlja da živi u Republici Srpskoj

Slučajevi negiranja genocida, veličanja ratnih zločinaca, ponižavajućih komentara o Bošnjacima i nesrbima, zabrana postavljanja spomenika za žrtve, diskriminacije i provokacija usmjerenih na nesrpske povratnike u Republici Srpskoj pokazuju da postoje ograničenja za pravni proces, uprkos njegovoj osudi za 10 od 11 tačaka optužnice, uključujući i osudu za genocid u Srebrenici. Neuspjeh da se dođe do osuđujuće presude za genocid po tački 1 u sedam opština – uprkos priznavanju namjere trajnog uklanjanja bosanskih Muslimana i bosanskih Hrvata sa teritorije koja je pripala bosanskim Srbima, potvrda da su koordirani i planirani udruženi zločinački poduhvati, kao i osude za stvarne strahote – bolna je uvreda za žrtve i preživjele, i sada će, bez sumnje, ohrabriti novi talas poricanja genocida i kulturno suzbijanje u Republici Srpskoj.

Pitanje od velike važnosti je – da li takve tvrdnje i akcije imaju efekat izazivanja prezira i mržnje prema Bošnjacima i drugim nesrbima?

Oni čine ništa manje nego klasično prepoznate predskazivače genocida-u-pripremi. Kada normalizacija zločina, glorifikacija počinilaca, kao i ciljana dehumanizacija drugih postaju prihvaćeni načini diskursa, ponovo vidimo šeme genocida u društveno-političkoj kulturi Republike Srpske. Sa Raphael Lemkinom, koji je skovao termin “genocid”, možemo prepoznati ovo trenutno naslijeđe kao “kulturni genocid”. Za Lemkina, kulturni genocid sa pravne i socijalne dimenzije uključuje suzbijanje i ograničavanje kulturnog života, uključujući i spomenike i spomen obilježja, i nametanje diskriminatornih i dehumanizujućih zakona. U Prijedoru, na primjer, preživjelim je zabranjeno postavljanje spomenika žrtvama, dok su počiniocima napravljeni spomenici u blizini mjesta koncentracionog logora Trnopolje. Nedavno, Skupština u Prijedoru odbila je da razmotri peticiju roditelja koji su tražili spomen-obilježje za djecu ubijenu na području Prijedora 1992. godine. U slučaju “pravne” diskriminacije, Muniza Oprašić je obaviještena da će ukoliko želi da se vrati u svoj dom u općini Višegrad, iz kojeg je prisilno protjerana 1992. godine, morati platiti naknadu od 10.000 eura porodici bosanskih Srba koji su okupirali njenu kuću.

Karadžiću optužnica uključuje optužbe za bezobzirno razaranje džamija, pa čak i sa osuđujućom presudom, a u posljednjih nekoliko godina povećan je broj izgrađenih crkvi od strane Srpske pravoslavne crkve u bošnjačkim selima u Republici Srpskoj. Neke crkve su izgrađene na ruševinama džamija, a druge su izgrađene na strateškim lokacijama kao zastrašujuća provokacija. U Višegradu, opština i dalje traži da se uništi kuća u Pionirskoj ulici kako bi se izbrisalo sjećanje na žene i djecu koji su živi spaljeni u junu 1992. godine. Uništenje kuće je dio procesa “pravne” administrativne eksproprijacije. Nedavno smo svjedočili i posvećivanju studenskog doma na Palama Radovanu Karadžiću, i otvaranju spomen-soba za bosanske Srbe na mjestu logora Trnopolje: oba ova primjera u isto vrijeme i veličaju počinioce i negiraju počinjeni genocid. ICTY optužnica Karadžiću možda je i sama doprinijela suzbijanju sjećanja i negiranju genocida u Republici Srpskoj, kada je 2009. godine, u interesu “pravičnog i ekspeditivnog suđenja,” sud uklonio osam općina iz optužnice za genocid. Višegrad je bio među općinama koje su uklonjene, ili “precrtane”, zajedno sa zločinima koji su počinjeni u kući u Pionirskoj ulici ili u hotelu Vilina Vlas. Ovo uklanjanje opština – zajedno sa sa propustom da se prihvate dokazu iz masovne grobnice Tomašica – možda je doprinijelo propustu Tužilaštva da se postigne osuda za genocid po tački 1. Zaista, uklanjanje Višegrada iz optužnice za genocid u tački 1 čini se suprotno vlastitim odlukama suda u slučaju Lukić, u kojem se kaže da su zločini počinjeni u Pionirskoj kući “najgora djela nečovječnosti koje osoba može nanijeti drugima”, u smislu “zlobe” i “brutalnosti.” Kada sam bio u pratnji INO i ICMP i prisustvovao ekshumaciji žrtava iz rijeke Drine u Višegradu 2010. godine, nisam mogao zamisliti da bi bilo u interesu pravde da se iz optužnice ukloni Višegrad ili druge opštine. Kada su predstavnici bosanskih Srba u opštinskim strukturama – vlasti na lokalnom nivou, odlučili da nasilno uđu u privatno groblje Stražište (Višegrad) u januaru 2014. godine, i kada su uklonili riječ “genocid” sa spomenika žrtvama, efikasno je “precrtan” termin “genocid” na isti način na koji je i Višegrad uklonjen iz optužnice Karadžiću: čak i ako je namjera bila drugačija, rezultat je ostao isti.

Kulturni genocid u Republici Srpskoj, u svojoj pravnoj, socijalnoj i kulturnoj dimenziji, ostavština je Radovana Karadžića koja se nastavlja dalje sa ciljem trajnog uklanjanja nesrpskog stanovništva iz Republike Srpske putem diskriminacije i psihološkog zastrašivanja. Kao odgovor na ograničenja pravnog procesa, međunarodna zajednica treba poduzeti inicijative za ustavne reforme koje bi ponovno ujedinile Bosnu I Hercegovinu državnim zakonima koji se protive negiranju genocida, kojim se zabranjuju veličanja ratnih zločinaca i sprječava diskriminacija i aparthejd. Takva inicijativa za trajnu pravdu uzela bi u obzir i činjenicu da je Republika Srpska nastala sa genocidnom namjerom, i da je njeno priznanje u Dejtonu nagrada za uspješan genocid. Na kraju, pozivam glavnog tužioca, Serge Brammertz-a, da uloži žalbu na oslobađajuću presudu Radovanu Karadžiću za tačku 1 po pitanju genocida.