Lavić: Presuda Evropskog suda za ljudska prava u slučaju Kovačević

Senadin Lavić

Sarajevo, 10. septembra 20223

Danas ni “ljevica” ni “desnica” u Bosni, a očito je ni u Evropi, ne razumije da je narativ o liberalnom građanskom društvu razbucao i demontirao tradicionalno feudalno društvo, ali da je neoliberalni kapitalizam nakon toga porušio sve, naročito u nerazvijenim državama svijeta. To, između ostalog, znači da mi ne možemo više zaroniti u prošlost kao u nepresušno izvorište i na ovom stupnju povijesnog razvoja iz dubina vremena izroniti neki društveni model koji bi bio funkcionalan. Radi se o tome da moramo vizionarski konstruirati nove modele koji nadvisuju našu povijest primitivnosti, zaostalosti, zločina, identitetnih fašista, Gleichschaltung-a, religijskog fundamentalizma, poluobrazovanosti… Očito je da naši jezici ili vokabulari još uvijek nisu počeli proizvoditi semantičke sisteme koji bi označavali novu naprednost jer smo ostali zapušteni i izvan savremenih iskoraka znanstveno-tehnološkog svijeta.

U tom kontekstu treba posmatrati Presudu na apelaciju Slavena Kovačevića.

Ovom Presudom se upotpunjava i zaokružuje procesa uspostavljanja demokratskog pravnog poretka u Bosni i Hercegovini.

Presuda je predočila pravnu osnovu onih političko-teorijskih shvatanja koja smo zastupali posljednjih decenija kao pojedinci i kao organizirana intelektualna grupacija Krug 99.

Ideja o građanskom društvu i demokratskoj državi bila je naša vodilja u kritičkim razračunavanjima s dogmama etnopolitike, religijskim fundamentalizmom, nacionalističkim mitovima i samovoljom koruptivnih političkih oligarhija koje su na narativu o “dogovaranja naroda” obesmislili naše društveno postojanje. Dakle, sada možemo reći da posjedujemo pravnu odluku Evropskog suda za ljudska prava koja potpuno utemeljuje naše pragmatičko-političko, sociološko-politološko, antropološko-kulturno i humanističko insistiranje na državi kao zajednici ravnopravnih građana.

Presuda nam otvara put oslobađanja od svih oblika diskriminacije koji su proteklih trideset godina instalirani monstruoznim političkim koncepcijama etnofašizma i nacionalističko-religijskih obmana ljudi na ovim prostorima.

Presuda nije stvar koja se tiče samo dr. Slavena Kovačevića ili nas nekolicine iz Kruga 99. Presuda se odnosi na sve ljude Bosne i Hercegovine i mora se sprovesti. Ona misli sve bosanskohercegovačke državljane, svakog građanina, pojedinačnog čovjeka te pokazuje na njegovo pravo da ne bude diskriminiran. Ona znači proces oslobađanja građana BiH od diskriminacije u ispoljavanju i ostvarivanju svojih prava!

Presuda je velika podrška našim nastojanjima da u Bosni izgradimo demokratsko slobodno društvo ravnopravnih građana. Presuda sasvim jasno dezavuira sistem podjele i diskriminacije u koji smo kao u ludačku košulju smješteni Anexom IV Općeg okvirnog sporazuma o miru u BiH (1995) koji je priznao ratna osvajanja Miloševićeve vojske, uveo princip “dogovaranja naroda” za koji se zalažu korifeji etnopolitike među narodnjačkim političkim partijama, podvaljujući nam suverenitet naroda povrh suvereniteta republike, odnosno građana kao nosioca suvereniteta. Presuda naglašava da je u savremenoj Evropi nedopustivo i neprihvatljivo da se “dogovaraju narodi” povrh građana i izvan vladavine prava. Savremena Evropa ne priznaje etnarha ili nekog vožda plemena, nego slobodu građanskog odlučivanja. Izabrani zvaničnici u institucijama države ne predstavljaju narode ili “plemena”, nego građane koji su za njih glasali, bez obzira koje identitetne karakteristike ti građani dijele. Slobodni građanin glasa na državnoj teritoriji za koga on hoće! Tu nema dogma etnije ili religijske institucije, niti rasističkog ekskluzivizma i etnopreferencija!

Presuda nam omogućava da se oslobodimo trodecenijskog naslijeđa etnopolitike i razarajućeg “dogovaranja naroda” koje pripada predmodernom feudalnom poretku društvene organizacije.

Na kraju, valja upozoriti da antibosanske snage pokušavaju presudu u slučaju Kovačević difamirati i odbaciti, te napraviti i iskonstruirati žalbu na nju. Ali, to samo pokazuje da oni koji krše zakone i negiraju vladavinu prava ipak strijepe zbog svojih brojnih ilegalnih i kriminalnih nedjela. Pokušaj da se iskonstruira neka žalba na Presudu bio bi neopisiv iracionalni, samoubilački akt države BiH i nasušne potrebe građana da se konačno oslobode nametnute diskriminacije.